การอ่านข้างขึ้น-ข้างแรม

การอ่านข้างขึ้นข้างแรม

วิธีเขียนบอกวันทางจันทรคติแบบนี้ มีความหมาย ดังนี้

- เลขตัวแรก หมายถึง วันใน ๑ตัวเลขด้านบนแทนเครื่องหมาย ฯ แทนข้างขึ้น สัปดาห์ เริ่มนับวันแรก คือ วันอาทิตย์

๑ หมายถึง วันอาทิตย์
๒ หมายถึง วันจันทร์
๓ หมายถึง วันอังคาร
๔ หมายถึง วันพุธ
๕ หมายถึง วันพฤหัส
๖ หมายถึง วันศุกร์
๗ หมายถึง วันเสาร์

     

- ตัวเลขด้านบนของเครื่องหมาย ฯ แทนข้างขึ้น

- ตัวเลขด้านล่างของเครื่องหมาย ฯ แทนข้างแรม

- เลขตัวขวาสุด หมายถึง เดือน คือ ๑-๑๒

ขออนุญาตเพิ่มเติมจากแหล่งความรู้เดิม เรื่อง การอ่านเดือน และเขียนเดือน

การอ่านเดือนในแบบของไทย อาจจะทำการอ่านแปลกและเปลี่ยนไปบ้าง 
ซึ่งคําว่า “อายน” และ “อาคม” มีความหมายอย่างเดียวกันว่า “การมาถึง” คือดวงอาทิตย์มาถึงราศีนั้นก็หมายเอาว่าขึ้นเดือนนั้นจึงเรียกชื่อเดือนว่าเช่นนั้น ได้แบ่งเดือนที่มี 30 วันให้ใช้ “อายน” เดือนที่มี 31 วันให้ใช้ “อาคม” มีพิเศษอยู่เดือนหนึ่งมี 28 วัน ให้ใช้ “กุมภาพันธ์” (กุมภ+อาพันธ์ คําว่า อาพันธ์ หมายถึง ผูก ก็หมายอย่างเดียวกันคืออาทิตย์มาถึงราศีกุมภ)
ส่วนการเรียกเดือนไทยแต่ละเดือนตามนี้ โดยเรียกเดือน ๕ เป็นเดือนแรกของปี นั่นเรียก
เมษายน เรียกเดือน ๕
พฤษภาคม เรียกเดือน ๖
มิถุนายน เรียกเดือน ๗
กรกฎาคม เรียกเดือน ๘ 
สิงหาคม เรียกเดือน ๙ 
กันยายน เรียกเดือน ๑๐
ตุลาคม เรียกเดือน ๑๑
พฤศจิกายน เรียกเดือน ๑๒
ธันวาคม เรียกเดือน เดือนอ้าย 
มกราคม เรียกเดือน เดือนยี่
กุมภาพันธ์ เรียกเดือน ๓
มีนาคม เรียกเดือน ๔

การเรียกนับเดือนไทยเรียกแบบเฉพาะมีเพียงสองเดือน นั่นก็คือ เดือนธันวาคมและมกราคม ซึ่งแต่เดิมนั้นไทยเราจะถือเอาวันแรม ๑ ค่ำ เดือนอ้าย เป็นวันขึ้นปีใหม่ไทย เพื่อนับตามความสอดคล้องตามพระพุทธศาสนา  แต่ต่อมาได้มีการปรับเปลี่ยนแปลงตามคติพราหมณ์ โดยถือเอาวันขึ้น ๑ ค่ำ เดือน๕ เป็นวันขึ้นปีใหม่ ซึ่งจะตรงกับวันสงกรานต์  โดยเริ่มนับจากวันนี้เป็นโดยถือให้วันนี้เป็นวันเปลี่ยนศกนักษัตรขึ้นปีใหม่ 

ที่มา : https://www.facebook.com/PaliSikkha/